Hoe adem jij eigenlijk?
Voordat je dit artikel gaat lezen, zou ik je willen uitnodigen om even de tijd te nemen om je ademhaling te observeren.
Sluit een moment je ogen.
Observeer je ademhaling, zonder oordeel.
Adem je diep of oppervlakkig? Adem je op je borst, rond je middenrif of onderin je buik?
Kun je je buik voelen uitzetten op je inademing en inzakken op je uitademing?
Zit er een pauze tussen je in- en uitademing en is die dan lang of kort?
Adem je langer in of uit?
Hou je je adem misschien (onbewust) in?
Neem het slechts waar; er is geen goed of slecht, dit is simpelweg hoe je nu ademt.
De natuurlijke ademhaling
Heb je wel eens gekeken hoe baby’s ademen? Of dieren? Als je kijkt hoe baby’s en dieren ademen, dan zul je zien dat hun buikje continue op en neer gaat. Vergelijk dat eens met hoe volwassenen ademen, bijvoorbeeld hoe je zelf ademt. De meeste mensen ademen vrij hoog en oppervlakkig. Soms zit de adem rond het middenrif, soms op de borst. Er zijn slechts weinig mensen die echt een diepe buikademhaling hebben.
Baby’s en dieren zijn nog ongeprogrammeerd; ze ademen zoals de natuur hen dat in geeft en dat is dus vanuit hun buik. Natuurlijk niet letterlijk, want je ademt met je longen en die zitten in je borst. Een buikademhaling betekent dat je ook het onderste deel van je longen benut en dat je middenrif vrij kan bewegen, waardoor automatisch de buik uitzet en inzakt; de middenrifspier is relatief ontspannen. Bij een hoge ademhaling is de middenrifspier juist continue gespannen; er is geen natuurlijk ontspanning meer. Vaak gebruik je ook vooral het bovenste deel van je longen. En daar is een reden voor; daarop komen we verderop terug.
De eerste stelling is:
“de natuurlijke ademhaling is een buikademhaling.”
Ademen is leven
We worden dus geboren met een natuurlijke buikademhaling. In onze buik zitten onze emoties. Een buikademhaling brengt of houdt ons dus in contact met ons gevoel. Hele jonge kinderen zijn nog volledig in contact met hun ongecensureerde gevoelens; ze hebben nog niet geleerd om zich te beheersen, zich in te houden of hun emoties te onderdrukken. Als kleine kinderen verdrietig zijn is het ook voluit verdriet en als ze boos zijn is het 100% boos; alle emoties komen er nog in een pure en zuivere manier uit, onopgesmukt. De adem en de emoties zijn met elkaar in verbinding.
Emoties zijn leven
Niet alleen de adem maakt dat je leeft; ook emoties geven leven. Als je emotioneel afgesloten bent geeft dat een robotachtige houding, klinisch, levenloos. Op het moment dat je gevoel er mag zijn, dat je emoties mogen stromen, kom je tot leven. Kijk eens naar je leven, naar die moment dat je het gevoel had dat je echt volop leefde; zijn dat niet de momenten geweest dat je sterke emoties ervoer? Ongeacht of dat blijdschap, diep verdriet, vreugde, woede of een intens gevoel van liefde was? En het leven diep inademde? Je gevoel is wat sjeu geeft aan het leven; het zijn de momenten waarop je voelt dat je leeft.
Cultureel erfgoed
Bij baby’s en kleine kinderen stromen de emoties nog vrij en natuurlijk en de ademhaling is een natuurlijke buikademhaling. Aangezien de meeste mensen vrij hoog en oppervlakkig ademen moet er tussen de prille kindertijd en de volwassenheid dus iets gebeuren waardoor we niet meer voluit en naar onze buik ademen. Dit loopt gelijk op met het leren beheersen van onze emoties.
In onze Westerse cultuur gaan we niet meer op een natuurlijke manier met onze emoties om; er zitten allerlei verboden en geboden op. Met name met boosheid weten we ons niet goed raad, wat enerzijds leidt tot onderdrukking van onze assertiviteit en anderzijds tot overcompensatie in de vorm van een grote bek, grofheid, agressie en zinloos geweld.
Naast de algemene culturele waarden, die voor een flink stuk religieus bepaald zijn, is er ook nog de familiecultuur. Familiecultuur is de manier van omgaan met elkaar die binnen een familie gebruikelijk is. De familie is waar het kind in geboren wordt en wat hem of haar dus het sterkst vormt.
Deze (familie-)cultureel bepaalde oordelen op en veroordelingen van emoties krijgen we met de paplepel ingegoten en geven we ook weer aan onze kinderen door. In feite is dit het principe waarmee de cultuur in het algemeen wordt doorgegeven. Het geeft de indruk van een bepaalde bestendigheid, ook al is het bouwwerk dat we cultuur noemen per definitie wankel.
Als kind leer je wat gewenst is en wat niet gewenst is en puur vanuit overlevingsperspectief pas je je als kind aan:
“het gedrag dat gewenst is ga je versterken en het gedrag dat niet gewenst is ga je onderdrukken.”
Emotionele blokkades
Als kind ben je volledig aangewezen op je omgeving; je kunt nog niet zelfstandig overleven. En dus moet je zorgen dat je er bij hoort, dat je deel uit maakt van de groep, van de clan. Het is puur overlevingsgedrag. Aangezien we cultureel bepaald hebben dat bepaalde emoties niet gewenst zijn of slechts in bepaalde vormen, dan is dat wat we onze kinderen leren. Kinderen moeten dus leren om hun emoties te beheersen. Daar zit een gezonde kant aan en ook een hele ongezonde. Het vast zetten van de emoties maakt dat de emoties niet meer op een natuurlijke manier kunnen stromen en dat het dus onnatuurlijke uitwegen gaat zoeken. Emoties zijn energie (e-) in beweging (motie). Energie moet stromen, is het niet goedschiks dan kwaadschiks.
Traumatische ervaringen
Naast de aanpassing aan de (familie-)culturele waarden en normen waar het gaat om het uiten van emoties, zijn er ook nog vele vormen van misbruik, ongeacht of dit emotioneel, fysiek of seksueel misbruik is. De sterke emoties die misbruik oproepen kunnen meestal geen uitweg vinden. Tegenwoordig is daar meer aandacht voor, maar enkele tientallen jaren geleden wist men vanuit de hulpverlening ook niet veel raad met sterke emoties, als er überhaupt al emotionele opvang na traumatische ervaringen was. Hoe sterker de emotie die je moet onderdrukken, des te sterker zet het zich vast in je psychische en fysieke systeem.
Hoe zetten we onze emoties vast?
Hoe werkt dat, dat vastzetten van de emoties? Zoals gezegd zijn de ademhaling en de emoties met elkaar verbonden. Emoties zitten in de buik en als je dus naar je buik ademt, dan brengt je dat in contact met je emoties. Adem is leven en je brengt je emoties tot leven door daar naar toe te ademen.
Als er ongewenste emoties zijn, als er van je verlangd wordt om bepaalde emoties te onderdrukken of te temperen, dan zul je dus je adem er van weg moeten halen. Door je adem weg te halen bij je emoties haal je het leven er bij weg. Aangezien je emoties vanuit je buik komen, betekent dat dus dat je je adem uit je buik weg moet halen om de energie uit de emoties te halen. De adem kan dan maar één kant op en dat is omhoog: de buikademhaling wordt een borstademhaling. De middenrifspier ontspant niet meer en krijgt een chronische staat van gespannenheid. Niet voor niets zet veel spanning zich vast rond het middenrif.
Emotie die zich vast zetten, zetten zich dus vast in het adempatroon en daarnaast ook in spierspanning en daardoor in de lichaamshouding. Denk maar aan de opgetrokken schouders of juist de moedeloos neerhangende schouders, de emoties die op maag en darmen slaan, spanning in de onderrug of een strakgespannen gezicht.
Resumerend:
“onverwerkte ervaringen zetten zich vast in:
-
het adempatroon,
-
spierspanning en
-
lichaamshouding.”
In je hoofd zitten
Een ander gevolg van de adem die omhoog gaat is dat de energie omhoog gaat; je bent minder goed geaard, je staat minder stevig op je benen, minder goed met beide voeten op de vloer. In het lichaam kan zich dat bijvoorbeeld uiten in een lang en smal lichaam.
Een veel voorkomend gevolg van de energie die omhoog gaat is dat we in ons hoofd gaan zitten. Ons schoolsysteem dat sowieso al veel te veel gericht is op mentale activiteit, trekt de energie van kinderen omhoog naar het hoofd. Denken haalt ons weg bij het voelen; piekeren is daarvan een veel voorkomende uitingsvorm van. Waar we vaak als kind thuis al leren om bepaalde emoties te onderdrukken, daar wordt dat nog eens versterkt door de overmatige nadruk op het denken op school. In beide gevallen is de energierichting omhoog en daarmee gaat dus ook de adem omhoog. Daarom is het ook zo vreselijk belangrijk dat kinderen veel (buiten) spelen, veel sporten en veel creatieve dingen doen, want dat zijn allemaal manieren om hen uit hun hoofd te halen. Social media en gamen versterken juist het weg trekken uit het lichaam en het gaan leven in hun hoofd. Zo kan internet een leven op zichzelf gaan worden, totaal losstaand van de realiteit; het wordt letterlijk een virtual reality, iets waarvan we geloven dat het echt en belangrijk is en wat in feite slechts een imaginaire wereld is.
Paniek en hyperventilatie
En het kan nog extremer; als je in paniek raakt trekt de energie zelfs helemaal weg uit je lijf, zelfs uit je hoofd. Je zit als het ware niet meer in je lichaam en zo voelt dat vaak ook. Door het kruinchakra trekt de energie nog verder omhoog en uit het lichaam. Van hyperventilatie is het gevoeglijk bekend dat het gepaard gaat met een hoge borstademhaling, waardoor je vanzelf snel en oppervlakkig gaat ademen. Bij regelmatige paniekaanvallen treden ook vaak diverse vorm van dissociatie op, zoals het gevoel niet meer in je lijf te zitten. Ik herinner me nog dat ik in de tijd dat ik nog met veel angsten uit mijn verleden worstelde, ik af en toe het idee had dat ik naast mijn lichaam liep: een vorm van dissociatie.
Ademen en ziekte
Slecht ademen en vastzittende emoties zijn mijns inziens belangrijke bronnen van ziekte; niet alleen psychisch, maar ook fysiek. Emoties zijn, zoals gezegd, energie in beweging en energie moet stromen. Als energie niet via de makkelijkste weg kan stromen, dan gaat het via een omweg stromen, maar stromen zal het. Als je een dam in een rivier legt, dan gaat het water stuwen en als de druk op de dam maar groot genoeg wordt dan breekt de dam op een gegeven moment. Of het water gaat een nieuwe bedding uitslijpen en passeert de blokkade op die manier. Als emoties niet op een natuurlijke manier kunnen stromen, dan gaan ze dat op een onnatuurlijke manier doen. Zo kan boosheid over gaan in allerlei vormen van passief-agressief gedrag, zoals venijnigheid, cynisme, sarcasme, steken onder water, manipulatie, machtsmisbruik, neerbuigendheid of verwijten.
Ook kan het zich fysiek gaan uiten. Spieren die zich niet meer kunnen ontspannen kunnen leiden tot allerlei problemen, zoals scheef gaan lopen, rugklachten, een bolle of holle rug, fibromyalgie of reumatische klachten. Hartklachten, hoge bloeddruk en suikerziekte kun je ook voor een flink deel op het conto van vastzittende emoties schuiven. En denk eens aan spreekwoorden als ‘iets op je lever hebben’, ‘het ligt zwaar op mijn maag’, ‘veel op je schouders hebben’, ‘je rug ergens onder zetten’ of ‘veel aan je hoofd hebben’; veel van deze spreekwoorden kun je heel letterlijk nemen en ze beschrijven precies om welke emoties het hier gaat en waar die zich vast zet in het lijf.
Overleven
De meesten van ons hebben geleerd te overleven; wat we echter niet geleerd hebben is om te leven. Leven is niet hetzelfde als overleven, het is eigenlijk het tegenovergestelde. Als we kijken naar de ademhaling, dan zien we dat de meeste mensen slechts licht en oppervlakkig ademen. De levensenergie wordt daarmee op een waakvlamstand gehouden. Dit is overleven; net genoeg energie om niet dood te gaan. Leven, daarentegen, is volop ademen en de emoties vrijuit laten stromen. Als emoties op een natuurlijke manier mogen stromen, dan hoeven ze er niet op een destructieve verwrongen manier uit te komen.
Gezondheid en ziekte
Leven is dus gekoppeld aan ademen; voluit ademen. Als je voluit ademt, dan stroomt het leven door je heen. Probeer het maar eens uit: ga rechtop zitten of ga staan en haal een paar keer diep adem. Je voelt dan vanzelf je lijf wakker worden, je voelt hoe je energie krijgt.
Voluit ademen maakt ook dat je alles in je lijf wakker maakt en voluit ademen maakt dat je weer gaat voelen. Je gaat de emoties voelen die je hebt leren onderdrukken en dat kan heel erg spannend zijn; je hebt ze immers niet voor niets onderdrukt. Bij veel vormen van lichaamswerk, zoals neo-Reichiaans lichaamswerk, bio-energetica of emotioneel lichaamswerk wordt heel veel gewerkt met de buikademhaling. Door de adem omlaag te brengen en door dieper te gaan ademen wordt alles in je lijf verlevendigd en daardoor komen de vastzittende emoties los. Daarin ligt de essentie van genezing:
“gezondheid is het vrij stromen van de levensenergie, ziekte is een blokkade in de vrije stroom van de levensenergie.”
Ook bij diverse soorten Yoga, Tai Chi, Chi Qong en Chi Neng wordt veel met de adem gewerkt. Ademtherapieën zoals rebirthing (o.a. te beoefenen bij SoulNature) en transformational breathing werken nog rechtstreekser met de adem.
“Adem is levensenergie, emoties zijn levensenergie.”
De natuurlijke ademhaling herstellen: een weg naar Zelf-bevrijding
Door de natuurlijke ademhaling te herstellen breng je het leven terug in je lijf. Zoals gezegd, betekent dat ook dat je in contact komt met waar de energie in je lijf blokkeert en daarmee met de pijnlijke herinnering die zich daar heeft vast gezet. Werken met de adem is een hele goede manier om je in eerste instantie bewust te worden van waar jouw levensenergie blokkeert en vervolgens is het ook een instrument om de vrije doorstroming van de energie te herstellen. Omdat het je in contact brengt met blokkades in je lijf en dus met de emotionele blokkades die daar onder zitten, kan het verstandig zijn om dat onder begeleiding te doen van iemand die weet hoe met loskomende emoties en catharsische ervaringen om te gaan. SoulNature is daar in gespecialiseerd. Het is niet voor niets mijn missie om zoveel mogelijk mensen te helpen om zich te bevrijden van belemmerende overtuigingen en emotionele (en fysieke) blokkades, zodat ze weer voluit kunnen LEVEN in plaats van op de waakvlamstand te overleven.
Wil je meer blogs over Zelf-bevrijding ontvangen?
Klik dan op onderstaande link en je krijgt een mail zo gauw er een nieuwe blog is gepost.
[activecampaign form=1]
Hoe waardevol is dit?
Als je dit artikel waardevol vindt, deel het dan op je tijdlijn, tag andere personen en/of stuur het door naar mensen die je kent en die hier baat bij zouden kunnen hebben. Gun het hen dat ze hun eerste stappen naar een gezondere levensstijl mogen maken.
Wat ga jij doen met deze inzichten?
Welk inzicht vind je het meest nuttig? En ga jij de deur openen voor jouw Ware Zelf? Deel het hieronder in het commentaarvak en/of laat een reactie achter Facebook.
0 Reacties